Sự độc nhất vô nhị của Tràng An được thể hiện qua danh hiệu di sản thế giới kép đầu tiên và duy nhất ở khu vực Đông Nam Á. Đầu tiên, Tràng An mang trên mình một lớp ngoài được thiên nhiên tạo nên một cách đầy đủ từ núi, sông, rừng cây, đồng lúa, hồ đầm và cả những hang động cực đẹp,... Chỉ như thế cũng đã đủ để tạo nên điểm du lịch Tràng An đặc biệt nhất.

Nhưng không chỉ dừng lại ở vẻ đẹp bên ngoài mà đây còn là khu di tích lưu giữ những di chỉ khảo cổ học đặc biệt giá trị. Hơn thế nữa, vùng đất này cũng chính là nơi đã được chọn để xây dựng Cố đô Hoa Lư nhằm phục hưng văn hóa và mở ra ba triều đại đầu tiên của nền phong kiến độc lập Việt Nam.

Từ đó, các triều đại dần dần xây dựng và thành lập nên vô số công trình kiến trúc có giá trị lịch sử vô cùng quan trọng cho đến nay như đền Vua Đinh Tiên Hoàng, đền Vua Lê Đại Hành, chùa Nhất Trụ, phủ Vườn Thiên, chùa Duyên Ninh, phủ Chợ, động Am Tiên, đình Yên Trạch, chùa Bà Ngô, động Liên Hoa,... và đặc biệt có quần thể chùa Bái Đính cực kỳ nổi tiếng.